وزرای خارجه تاجیکستان و افغانستان گفتند که در همایش دوشنبه عمدتا راههای اجرای تصمیماتی بررسی شده است که در همایشهای قبلی تصویب شده بودند

پنجمین همایش همکاریهای اقتصادی منطقه‌ای برای افغانستان با تصویب اعلامیه ای در شهر دوشنبه به پایان رسید.

به گفته مقامات این کشور اجرای پروژه های پیشنهادشده به این همایش نه تنها برای افغانستان، بلکه برای همه کشورهای منطقه مهم خواهد بود.

زلمی رسول و همراخان ظریفی، وزیران خارجه افغانستان و تاجیکستان، روز سه‌شنبه‌ 17 مارس در یک نشست خبری در پایان کار این همایش در این باره ابراز نظر کردند.

آقای رسول گفت که در میان شرکت‌کنندگان همایش در مسئله راههای دستیابی به صلح و ثبات در افغانستان و بازسازی اقتصاد این کشور اختلاف نظرهایی پیش نیامده است.

این در حالی است که محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، در مراسم افتتاح همایش پنجم همکاریهای اقتصادی منطقه‌ای برای افغانستان خواستار خروج سریع نیروهای خارجی از افغانستان و پرداخت غرامت به این کشور از سوی آمریکا و ناتو شده بود.

وی گفت که نظامیان خارجی برای خسارات وارده به افغانستان به مدت 10 سال سالانه 25 در صد هزینه حضور نظامی نیروهای ناتو در افغانستان و یا 5 در صد از بودجه نظامی کشورهای عضو ناتو را به دولت افغانستان بپردازند.

امّا به گفته آقای رسول، سخنان محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، در مراسم افتتاح همایش پنجم همکاریهای اقتصادی منطقه‌ای برای افغانستان در شهر دوشنبه بر جریان کار این همایش اثری نداشته است.

همراخان ظریفی، وزیر خارجه تاجیکستان، نیز در این باره چنین گفت: "تسمیم گیری ایران و کشورهای غربی در کنفرانس یک بود. هم ایران، هم کشورهای غربی و کشورهای همسایه یک هدف را دنبال می‌کنند - استقرار سریع صلح و ثبات در افغانستان."

وزرای خارجه تاجیکستان و افغانستان تأکید کردند که در چهار همایش قبلی در مورد بازسازی اقتصاد افغانستان تصمیمات زیادی گرفته شده، امّا بیشتر این تصمیمات اجرا نشده‌اند و در همایش دوشنبه عمدتا راههای اجرای این تصمیمات بررسی شده است.

به گفته آقای رسول، شرکت‌کنندگان همایش در مورد اجرای 17 طرح اقتصادی برای افغانستان به توافق دست یافته‌اند. بیشتر طرحهایی که در این همایش پیشنهاد شده‌اند، ایجاد خطتط راه آهن و اتوموبیلرو و به این وسیله گسترش همکاریهای اقتصادی و تجاری پیش از همه میان ایران و افغانستان و تاجیکستان را در نظر دارد.

همراخان ظریفی، وزیر خارجه تاجیکستان، بنیاد راه آهن، احداث خط انتقال نیروی برق ، لوله‌های گاز از ترکمنستان به آسیای جنوبی از طریق افغانستان، خطّ انتقال نیروی برق از قرقیزیستان و تاجیکستان به افغانستان و پاکستان (casa-1000) را از جمله این طرحها خواند.

وی افزود: "خط راه آهن از تاجیکستان به واسطه افغانستان به ترکمنستان، خط برق با همین مسیر و همچنین خط لوله گاز و دیگر پروژه های اقتصادی که هم در جریان کار کنفرانس و هم در ملاقاتهای دوجانبه، سه‌جانبه و چهارجانبه‌ای که در حاشیه‌ کنفرانس بود، محاکمه شدند و بسیاری از آنها بخوبی پذیرفته شدند."

به اعتقاد وزیر خارجه افغانستان، طرحهای اقتصادی، انرژی و اجتماعی نه تنها برای افغانستان، بلکه به نفع همه کشورهای منطقه خواهد بود.

آقای رسول گفت: "آرزوی ما این است که موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی کشور خود را به طور مؤثر در راه تقویت همکاریهای اقتصادی در منطقه و به نفع همگان به کار ‌اندازیم."

وی گفت که اصول احترام به حاکمیت ملّی، استقلال کشورها، حسن همجواری، حلّ منازعات از راه صلح‌آمیز، احترام به منشور سازمان مللی متحد و تقویت همکاریهای و همگرایی منطقه‌ای به نفع تمام مردمان کشورهای منطقه خواهد بود.

این کنفرانس در حالی برگزار شد که تا دو سال دیگر قرار است نیروهای ناتو از افغانستان خارج شوند. چنین به نظر می‌رسد که یکی از اهداف اصلی همایش دوشنبه کاهش پیامدهای احتمالی خروج نیروهای خارجی از افغانستان برای این کشور باشد.

ستارزاده: "این کنفرانس یک نوع آماده کردن زمینه برای رشد منبعده و همکاریها در زمینه افغانستان است"

زلمی رسول در این باره گفت: "در برنامه انتقالی که ما داریم، در پایان سال 2014 تمام مسئولیتهای امنیتی مربوط به قوّه‌های امنیتی افغانستان می‌شود. و این به ذات خود یک تأثیر روی مسائل اقتصادی هم دارد. به این منظور است که برگزاری کنفرانسی و بررسی پروژه هایی که همه‌اشان به اقتصاد افغانستان و منطقه کمک می‌کند، نقش کلانی را ‌بازی خواهد کرد که پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان یک خالیگاه اقتصادی در این کشور مطرح نشود."

زلمی رسول همایش پنجم همکاریهای اقتصادی منطقه‌ای در امور افغانستان در شهر دوشنبه را در آستانه خروج نیروهای ناتو و آمریکا از افغانستان مهم و تاریخی خواند.

وی گفت که حضور چهار رئیس جمهوری و نمایندگان بیش از 50 کشور و سازمان بین‌المللی در همایش دوشنبه نشانه آن است که جامعه جهانی چه قدر به ثبات و رشد افغانستان توجّه دارد.

آقای رسول گفت تا حال در مورد تاریخ و محل همایش آینده همکاریهای اقتصادی منطقه‌ای در امور افغانستان تصمیمی اتّخاذ نشده است.

در همین حال، برخی از کارشناسان تاجیک به دورنمای اجرای طرحها برای افغانستان چندان خوش‌بین نیستند. قاسم بیک‌محمّد، کارشناس مسائل منطقه، به تجربه خروج نیروهای شوروی پیشین از افغانستان در اواخر دهه 1980 اشاره‌ کرد که به دنبال آن دولت نجیب‌الله سقوط کرده و این کشور به گرداب جنگ داخلی کشیده شد.

آقای بیک‌محمّد دلیل این امر را به روشن نبودن آینده افغانستان پس از خروج نیروهای ناتو و آمریکا از این کشور در سال 2014 مربوط خواند و گفت که احتمالاً شدّت گرفتن جنگها میان گروه طالبان و نیروهای دولت افغانستان ممکن است از اجرای طرحهای اقتصادی و انرژی و اجتماعی مانع شود.

این در حالی است که کشورهای آسیای مرکزی و ایران به اجرای طرحهایی، چون بنیاد راههای آهن، خطوط انتقال نیروی برق یا لوله‌های گازرسانی از طریق افغانستان علاقه‌مند هستند.

عبدالنبی ستارزاده، کارشناس امور منطقه، می‌گوید: "بیدون بنیاد خطّ راه آهن، بدون انتقال برق و بدون همکاریها در این زمینه، ترانزیت، انتقال مال و کالا امکان ندارد که ما منبعد همکاریهای اقتصادیمان را بین کشورهایمان رواج دهیم. این یک ضرورت هست. بنا بر این، این کنفرانس یک نوع آماده کردن زمینه برای رشد منبعده و همکاریها در زمینه افغانستان است."

وزرای خارجه تاجیکستان و افغانستان به سؤال خبرنگار شبکه تلویزیون "الجزیره" در باره دلیل بسته شدن مرز تاجیکستان و افغانستان در جریان کار همایش گفتند که در باره بسته شدن مرز اطّلاعی ندارند.

وزیر خارجه افغانستان گفت در حالی که در همایش شهر دوشنبه پیرامون همگرایی و گسترش بیشتر همکاریها با افغانستان صحبت شده است، در چنین وضعیت بسته شدن مرز میان این دو کشور چندان باوری‌بخش نیست.

با وجود تفاوت موضع کشورهای منطقه در باره حضور نیروهای خارجی در افغانستان، وزرای خارجه تاجیکستان و افغانستان گفتند که بدون صلح و آرامی رشد اقتصاد افغانستان و تقویت همکاریهای اقتصادی کشورهای منطقه ناممکن است.

به گفته وزیر خارجه افغانستان، روسیه یکی دیگر از بازیگران کلیدی در منطقه هم برای سرمایه‌گذاری طرحهای اقتصادی در افغانستان اظهار آمادگی کرده است.